પોષણયુક્ત ભોજન ખાવાથી બાળકની યાદશક્તિમાં તો વૃદ્ધિ થાય જ છે સાથે-સાથે તેમને વધુ સારી રીતે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં પણ મદદ મળી રહે છે. શાળાકીય જીવનમાં નાના બાળકો આખો દિવસ દોડધામ મચાવીને બેઠાં હોય છે અને તેના કારણે તેમને વધુ પડતી ઊર્જાની જરૂરિયાતો રહે છે. આ સમયે બાળકો એવા તબક્કે પણ હોય છે કે જ્યારે તેમનું મગજ ઝડપથી વિકસી રહ્યું હોય છે અને સારાં પોષણને અવગણવાથી તેમનાં શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યનાં વિવિધ પાસાઓ પર પણ લાંબા ગાળાની અસર જોવા મળી શકે છે. જુદા-જુદા પોષકતત્વોથી ભરપૂર આહાર લેવાથી જીવનશૈલીને લગતાં ગંભીર રોગોને દૂર રાખી શકે છે અને સારી યાદશક્તિ તથા એકાગ્રતામાં વૃદ્ધિને પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે.
બ્રેઈન ડાયટ:બાળકોમાં યાદશક્તિ વધારવા માટેનાં સુપરફૂડ્સ, મગજનાં ઝડપી વિકાસ સાથે એકાગ્રતા કેળવવામાં મદદ કરે છે
એક દિવસ પહેલા
પોષણયુક્ત ભોજન ખાવાથી બાળકની યાદશક્તિમાં તો વૃદ્ધિ થાય જ છે સાથે-સાથે તેમને વધુ સારી રીતે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં પણ મદદ મળી રહે છે. શાળાકીય જીવનમાં નાના બાળકો આખો દિવસ દોડધામ મચાવીને બેઠાં હોય છે અને તેના કારણે તેમને વધુ પડતી ઊર્જાની જરૂરિયાતો રહે છે. આ સમયે બાળકો એવા તબક્કે પણ હોય છે કે જ્યારે તેમનું મગજ ઝડપથી વિકસી રહ્યું હોય છે અને સારાં પોષણને અવગણવાથી તેમનાં શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યનાં વિવિધ પાસાઓ પર પણ લાંબા ગાળાની અસર જોવા મળી શકે છે. જુદા-જુદા પોષકતત્વોથી ભરપૂર આહાર લેવાથી જીવનશૈલીને લગતાં ગંભીર રોગોને દૂર રાખી શકે છે અને સારી યાદશક્તિ તથા એકાગ્રતામાં વૃદ્ધિને પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે.
Loading advertisement…
યુનિસેફનાં જણાવ્યા મુજબ છ મહિનાથી 2 વર્ષની ઉંમરનાં દર 3 માંથી 2 બાળકોને ખોરાક મળતો નથી, જે તેમનાં ઝડપથી વિકસતાં શરીર અને મગજને ટેકો આપે છે. તેના કારણે તેમનાં મગજનો વિકાસ રુંધાય છે, શિક્ષણ નબળું રહે છે, રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડે છે અને ઘણા કિસ્સાઓમાં મૃત્યુનું જોખમ પણ રહે છે. એક્સપર્ટ કહે છે, પોષણ એ સારાં સ્વાસ્થ્ય અને મગજનાં વધુ સારાં વિકાસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. વધુ સારાં પોષણનો સંબંધ બાળક અને માતાનાં આરોગ્ય, મજબૂત રોગપ્રતિકારક તંત્ર, સલામત ગર્ભાવસ્થા અને બાળકના જન્મ, જીવનશૈલીને લગતી વિકૃતિઓ (જેમ કે ડાયાબિટીસ અને મેદસ્વીપણા)નું ઓછું જોખમ અને દીર્ધાયુષ્ય સાથે છે.
બાળકો માટેનાં અમુક મેમરી બૂસ્ટિંગ સુપર-ફૂડ્સ આ મુજબ છે
1. લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી
પાલક, મેથીનાં પાન, કોથમીરનાં પાન, સરસવનાં પાન, મોરિંગા પાંદડા, બીટના પાંદડા વગેરે જેવા તમામ લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી વિટામિન્સ, એન્ટીઓકિસડન્ટો, ખનિજો અને ડાયેટરી ફાઇબરનો સમૃદ્ધ સ્રોત છે. બીટા કેરોટિન અને ફોલેટની સાથે વિટામિન A,B,E,Kઅને C મગજનાં યોગ્ય વિકાસમાં મદદ કરે છે. આ સુપરફૂડ્સ આંતરડાનાં યોગ્ય વિકાસમાં પણ મદદ કરે છે, કારણ કે તે ફાઇબરથી ભરપૂર હોય છે અને તેમાં ઓછી ચરબીનું પ્રમાણ હોય છે, જે તંદુરસ્ત વિકાસ પૂરો પાડવા માટે તમામ પોષકતત્ત્વોના યોગ્ય શોષણમાં મદદ કરે છે. લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજીમાં ફોલેટનું પ્રમાણ વઘારે હોવાનાં કારણે બાળકોનાં મગજનો સારો એવો વિકાસ થાય છે.
ડાયટમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો?
પાલક સાથે મકાઈની ચાટ, મેથીના પરાઠા, બીટના પાંદડાવાળા થેપલા, મોરિંગા પાંદડાનો સૂપ, સરસોનું શાક, ફુદીના-કોથમીરની ચટણી વગેરે જેવી વાનગીઓ બાળકો માટે દૈનિક ધોરણે નવીન વિવિધતા સાથે ખાવા માટે તંદુરસ્ત વિકલ્પો હોઈ શકે છે.
2. ઈંડા અને માછલી
માનવ મગજ ઓમેગા-૩ ફેટી એસિડ અને DHA જેવી ચરબીથી બનેલું હોય છે, જે મોટે ભાગે ઈંડાની જરદી અને માછલી જેવી કે સાલ્મોન, સાર્ડિન, એન્કોવીઝ વગેરેમાં જોવા મળે છે. ઇંડા અને માછલીમાં પ્રોટીન, વિટામિન-બી6, બી-12 અને ડી પુષ્કળ પ્રમાણમાં હોય છે. તે સારા કોલેસ્ટ્રોલને વધારવામાં, આંખોની રોશની જાળવી રાખવામાં અને ચયાપચયની ક્રિયાને ઝડપી બનાવવામાં મદદ કરે છે. આ સુપરફૂડ્સ મગજ અને ચેતાકોષોનું નિર્માણ કરે છે, આમ તેની શીખવાની શક્તિ અને યાદશક્તિમાં સુધારો કરે છે. સંશોધકોનું કહેવું છે, કે જો આ સુપરફૂડનું સેવન ઓછું કરવામાં આવે તો તેનાથી યાદશક્તિ ઘટી શકે છે, નિર્ણય લેવાની શક્તિ ઓછી થઈ શકે છે અને એક હદ સુધી ડિપ્રેશન આવી શકે છે.
ડાયટમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો?
બાળકો અઠવાડિયામાં કમ સે કમ ચાર વખત શાકાહારી ઇંડા પેનકેક, એગ રોલ્સ, માછલી-ફ્રેન્કી, સાલ્મોન રાઇસ રોલ્સ, ફિશ કટલેટ્સ, સ્ક્રેમ્બલ ઇંડા વગેરે જેવી વાનગીઓનો સ્વાદ માણી શકાય છે.
3. ઓટમીલ
ઓટમીલ એ ડાયટરી ફાઇબરથી ભરપૂર હોય છે અને તેમાં ગ્લાયસેમિક ઇન્ડેક્સ નીચો હોય છે. તે તંદુરસ્ત કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડવાના ગુણધર્મો પણ ધરાવે છે. તેથી તે સામાન્ય રીતે ખાસ કરીને બાળકો દ્વારા રુટિનમાં આવશ્યક ઉર્જાની જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા માટે નાસ્તા તરીકે લેવામાં આવે છે. તે શરીર અને મગજને સતત ઉર્જા પૂરી પાડે છે અને બાળકોને માનસિક રીતે સજાગ રાખે છે. તે કબજિયાત ઘટાડે છે, શરીરનું વજન જાળવવામાં મદદ કરે છે અને ત્વચાની ખંજવાળ અને બળતરાને દૂર કરે છે. સતત ઉર્જા પ્રકાશન માટેની પરીક્ષા પહેલાં ઓટ્સ એ એક સારા ખોરાકનાં વિકલ્પ તરીકે જાણીતું છે. બાળકોને સામાન્ય રીતે ઓટ્સનો સ્વાદ પસંદ નથી હોતો, પરંતુ અમુક વસ્તુઓ ઉમેરીને તેનો સ્વાદ બદલી શકાય છે.
ડાયટમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો?
ચોકલેટ-ઓટ બાર, ઓટ્સ-બનાના સ્મૂધી, ઓટ્સ-વેજી ઉપમા, ઓટ્સ પેનકેક, ઓટ્સ-મશરૂમ સૂપ, ઓટ્સ સૂપની ક્રીમ અને ઓટ્સ-અખરોટ કેકની ક્રીમ બાળકોમાં ઓટ્સનાં સેવનને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે.
4. બેરી
બ્લેકબેરી, બ્લુબેરી, સ્ટ્રોબેરી, લાલ ચેરી જેવા ફળો એન્થોસાયનિન અને અન્ય ફ્લેવોનોઇડ્સના શ્રેષ્ઠ સ્રોત છે, જે મેમરી ફંક્શનને મજબૂત બનાવે છે. આ એન્ટિઓક્સિડન્ટ્સ, રેસાથી ભરપૂર હોય છે અને બળતરા સામે લડે છે. તેમાં હાજર વિટામિન-સી ત્વચાને નિખારે છે અને આયર્નનાં સારાં શોષણમાં મદદ કરે છે. તેમાં ભરપૂર માત્રામાં કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ, ફોસ્ફરસ, ઝિંક અને મેગ્નેશિયમ સામેલ હોય છે, જે હાડકાં અને સાંધાની મજબૂતી અને સ્થિતિસ્થાપકતા જાળવવામાં મદદ કરે છે.
ડાયટમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો?
સ્ટ્રોબેરી શેક્સ, બ્લુબેરી સ્મૂધી, મિક્સ-બેરી પંચ, મિશ્રિત ફળોનાં કસ્ટર્ડ જેવી વાનગીઓ લઈ શકાય.
5. નટ્સ અને સીડ્સ
બાળકો બાળપણમાં ખૂબ જ સક્રિય હોય છે અને તેને નાના અંતરાલમાં ત્વરિત ઊર્જાની જરૂર પડતી રહેતી હોય છે. બદામ, બીજ અને ડ્રાય-ફ્રુટ્સમાં હેલ્ધી ફેટ્સ, મિનરલ્સ અને વિટામિન્સ વધુ હોય છે. અખરોટ જે મગજ જેવું લાગે છે તે ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ પૂરું પાડે છે અને યાદશક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. તેવી જ રીતે બદામ, પિસ્તા અને કાજુમાં ભરપૂર પોષકતત્વો હોય છે, જે મગજને વધુ સારી રીતે કાર્ય કરવા માટે અને ત્વરિત ઊર્જા પ્રદાન આપવામાં મદદ કરે છે. કોળાનાં બીજ, ચિયાનાં બીજ, તલનાં બીજ, ખસખસ, સૂર્યમુખીના બીજ અને ફ્લેક્સસીડ જેવા તમામ બીજ ફાઇબરથી ભરપૂર છે, જે ત્વચાને પોષવામાં મદદ કરે છે અને બળતરા વિરોધી અસર ધરાવે છે. આ ઉપરાંત તે એકંદર આરોગ્ય અને બાળકોની જ્ઞાનાત્મક ક્ષમતાઓનાં વિકાસમાં સુધારો કરે છે.
ડાયટમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો?
મિલ્કશેક, સ્મૂધી, પેનકેક, લાડુ વગેરેમાં ઉમેરીને તમે ખાઈ શકો છો.
